Andrzej Orliński

SZLAKAMI HISTORII

W sobotę 13 czerwca 2015r. grupa członków i sympatyków Stowarzyszenia Miłośników Historii Szczekocin i Okolic po raz kolejny wyruszyła na wycieczkę, tym razem szlakami historii łączącymi nasze miasteczko z Krakowem.Połączenie pasji historycznej i podróżniczej, tak bliskie wielu naszym członkom i sympatykom sprawiło, że lista uczestników zapełniła się szybko. Stąd wniosek na przyszłość, aby planując następną wycieczkę przewidzieć jeszcze pojemniejszy autokar. Wyruszyliśmy rankiem, tradycyjnie spod budynku Urzędu Miejskiego. Kierownik wyprawy, prezes SMHSiO pan Marek Gradoń dał hasło do wyjazdu i nasz autokar pomknął w kierunku Żarnowca i Woli Libertowskiej, gdzie zaplanowaliśmy zwiedzanie Muzeum Krzyży i Kapliczek oraz Galerii Rzeźby Antoniego Toborowicza.

W wiejskim domu przerobionym na muzeum, pan Antoni Toborowicz, kiedyś pracownik jednej ze śląskich kopalń, później rzeźbiarz – amator od lat gromadzi rozpadające się ze starości drewniane krzyże przydrożne i kapliczki. Na ich miejsce własnoręcznie wykonuje repliki. Galeria pełna jest prac rzeźbiarskich gospodarza i plastycznych jego córek. Całe z resztą obejście, gospodarcze, służące celom rolniczym bardziej przypomina skansen niż współczesną wiejską zagrodę. Rozmowa z panem Antonim, którego zastaliśmy przy pracy w pasiece dała nam wiele do myślenia. Byliśmy pełni podziwu, jak wieloletnia mrówcza praca, szlachetna pasja i talent mogą wpływać na otoczenie i go ubogacać.

Przez Żarnowiec, Wolbrom i Skałę w niewiele ponad dwa kwadranse dojechaliśmy do rogatek Krakowskich. Tutaj czekał na nas dr Lech Frączek, mieszkaniec Krakowa, ale jednocześnie członek SMHSiO, a dzisiaj przewodnik naszej wyprawy.

 Wędrówkę po Krakowie rozpoczęliśmy tradycyjnie od Wawelu. Rzut oka na skąpaną w słońcu Wisłę, potem krótka chwila ochrony przed skwarem w mrokach smoczej jamy i już ulicą Bernardyńską wyruszamy kierując się w stronę Rynku Głównego i zlokalizowanych
w jego pobliżu starych zabudowań uniwersyteckich.

Po drodze nasz przewodnik, dr Lech Frączek z wielkiej liczby zabytków znajdujących się przy Drodze Królewskiej przedstawił nam nie tylko te najciekawsze, znane z przewodników, ale pokazał wiele malowniczych miejsc, przy okazji racząc opowieściami i nawiązując do wielorakich związków Krakowa i Szczekocin.

Przechodząc ulicą Senacką, obok Muzeum Archeologicznego mieszczącego się w dawnym budynku klasztornym, przekształconym w 1797 roku na więzienie, dowiadujemy się, że to tutaj w czasach napoleońskich więziono sprawującego urząd burmistrza Szczekocin Jana Sędziejowskiego. Dr Frączek opowiedział nam niepublikowaną jeszcze historię tego krewkiego, obdarzonego niezwykłym temperamentem urzędnika, odsiadującego w krakowskim więzieniu wyrok za pobicie mieszczan szczekocińskich. Przy okazji wspomniał o innym mieszkańcu Krakowa, Dominiku Bażance, który dzięki znajomości z Urszulą Dembińską i jej zięciem generałem Wielhorskim w początkach dziewiętnastego wieku w Szczekocinach został burmistrzem.

Pod kościołem Św. Anny oglądaliśmy okalające ten kościół łańcuchy, kute w kuźnicach wspomnianej wcześniej dziedziczki Szczekocin, Urszuli Dembińskiej. Podobne łańcuchy, pamiątki szczekocińskie możemy podziwiać również przed innymi krakowskimi kościołami.

W samo południe wizytowaliśmy Muzeum Uniwersytetu Jagiellońskiego. Budynek, w którym mieści się muzeum, Collegium Maius jest najstarszym budynkiem uniwersyteckim w Polsce. Dawniej mieściły się tutaj sale wykładowe (lektoria), izba wspólna profesorów (Stuba Communis), skarbiec, lektorium teologów (dzisiejsza Aula) i rezydencje profesorów. W drugiej połowie XIX wieku Collegium Maius stało się siedzibą Biblioteki Jagiellońskiej,
a po przeprowadzonych w latach 1949-64 pracach remontowych pełni funkcję muzeum. Jest też miejscem gdzie odbywają się najważniejsze akademickie uroczystości. Niestety,
ze względu na trwającą czasową wystawę witraży, nie udało nam się zobaczyć przechowywanego w tych akurat pomieszczeniach mechanizmu zegara znajdującego się niegdyś w pałacu w Szczekocinach. Pochodzący z wieku XVII żelazny mechanizm na drewnianym stelażu jest sprawny i do dzisiejszego dnia okazyjnie wprawiany w ruch.

Kolejnym miejscem na trasie naszej wycieczki był Rynek Główny i znajdujące się tutaj muzea: Galeria Sztuki Polskiej XIX wieku w Sukiennicach i Muzeum Historyczne Miasta Krakowa. W tym pierwszym, część naszej grupy podziwiało najlepsze prace polskich mistrzów pędzla, a w drugim delektowano się Cyberteką – nowo otwartą wystawą obrazującą rozwój przestrzenny i urbanistyczny Krakowa.

Przed obiadem odbyliśmy jeszcze spacer ulicą Sławkowską, gdzie Urszula Dembińska będąc właścicielką Szczekocin posiadała dwie kamienice, dalej przez Planty w rejonie Barbakanu przeszliśmy na ulicę Szpitalną i stąd pod więżę ratuszową na Rynku Głównym,
z której podziwialiśmy widoki Krakowa.

Po obiedzie natomiast wyruszyliśmy do miejsca zwanego Grodzisko niedaleko Skały. Grodzisko, położone nad doliną Prądnika na terenie Ojcowskiego Parku Narodowego, pomiędzy Ojcowem a Pieskową Skałą jest miejscem związanym z życiem bł. Salomei Piastówny. Jacek Mazanek, członek SMHSiO przedstawił nam historię tego osobliwego miejsca. Zwiedziliśmy pozostałości kompleksu architektonicznego z XVII wieku: kościół  pw. Wniebowzięcia NMP, kolumnę bł. Salomei, groty i zrekonstruowaną pustelnię.

Od lat 80. XX wieku działa w Grodzisku ośrodek oazowy diecezji kieleckiej, obecnie przekształcony w Diecezjalny Ośrodek Rekolekcyjno-Wypoczynkowy im. bł. Salomei. Wieczorem w gościnnych jego progach posilając się przed powrotem do domu, pieczonymi nad ogniskiem kiełbaskami dzieliliśmy się wrażeniami.

Kolejne, udane przedsięwzięcie Stowarzyszenia Miłośników Historii Szczekocin i Okolic za nami.