Andrzej Orliński

Urszula Dembińska 1746-1825. Wystawa biograficzna                                       

Powakacyjną wystawą pamiątek po Urszuli Dembińskiej jednej z najznakomitszych postaci w historii naszego miasta Stowarzyszenie Miłośników Historii Szczekocin i Miejsko-Gminna Biblioteka Publiczna 12 października 2014r. rozpoczynają nowy sezon kulturalno historyczny w naszym mieście. Wystawa, której współorganizatorami są również Muzeum im. Oskara Kolberga w Przysusze i Urząd Miasta i Gminy w Szczekocinach jest pierwszym tego typu przedsięwzięciem i mam nadzieję zapoczątkuje tradycję prezentowania historii przez organizację czasowych wystaw tematycznych.

Urszula z Morsztynów Dembińska starościna wolbromska pani na Szczekocinach, Przysusze, Rusinowie i Sędziszowie żyjąca na przełomie wieków XVIII i XIX, postać niezwykle ciekawa i intrygująca dzięki swoim talentom i aktywności zdołała na trwale zaznaczyć swoją obecność w naszej historii. Słynęła z urody, rozumu i niezwykłej energii. Oddając się zajęciom, które tradycyjnie przeznaczone były dla mężczyzn do dziś budzi szacunek i podziw. Po śmierci męża to ona przez prawie pół wieku kierowała administracją ogromnych dóbr czyniąc ze szczekocińskiego pałacu główną siedzibę rodową. Była typową przedstawicielką tej części bogatej polskiej szlachty, która w swych zapatrywaniach społecznych i politycznych była oświecona i postępowa daleka jednak od popierania haseł radykalnych.

Szczekociny zawdzięczają jej bardzo wiele. Zakończyła rozpoczętą jeszcze za życia Franciszka budowę pałacu i gruntownie przebudowała kościół parafialny. Z jej inicjatywy i dzięki jej funduszom odbudowano wiele miejskich budynków. Jej rzutkość i troska o poprawę rentowności własnych majątków zaowocowała rozwojem tak tradycyjnego rzemiosła jak i nowoczesnych na owe czasy technik wytwarzania szczególnie wyrobów metalowych. Społeczeństwo ujmowała hojnością. Jej charytatywne poczynania tak w stosunku do rodziny jak i ludności zamieszkałej w jej dobrach przysporzyły jej poważania i czyniły powszechnie znaną.

Myśl zorganizowania wystawy narodziła się podczas ubiegłorocznego pobytu członków SMHSiO w Przysusze. Miasteczko to, podobnie jak Szczekociny, kiedyś należało do dóbr Franciszka i Urszuli Dembińskich. W nieodległym Rusinowie do dziś podziwiać możemy ich rezydencję a w samej Przysusze w Muzeum im. O. Kolberga wyodrębnioną część stałej ekspozycji stanowi wystawa historyczna „Urszula z Morsztynów Dembińska (1746-1825)”. Pamiątki, które zaprezentujemy stanowią zbiór niemały. Są wśród nich kopie obrazów na stałe wystawianych w Muzeach: Narodowym w Warszawie, Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie, również w zbiorach prywatnych potomków rodziny Dembińskich. Są liczne archiwalia, dokumenty i zdjęcia pozyskane dzięki współpracy z Muzeum w Przysusze. Wkład własny członków SMHSiO to kopie dokumentów metrykalnych z ksiąg parafialnych Szczekocin, zbiór wydawnictw i artykułów poświęconych bohaterce wystawy, kopia portretu trumiennego Urszuli Dembińskiej i pierwszy raz prezentowane zdjęcie tabliczki natrumiennej znajdującej się w krypcie Dembińskich w kościele w Szczekocinach.

Choć osoba Urszuli Dembińskiej związana jest ze Szczekocinami już od ponad dwustu pięćdziesięciu lat a pamięć o niej i jej dokonaniach jest powszechna to większość z nas po raz pierwszy będzie miała okazję obejrzenia tylu pamiątek, na co dzień rozproszonych w wielu miejscach.

Mamy nadzieję, że wystawa zaciekawi miłośników historii i regionalistów. Nie tylko przyczyni się do upowszechnienia wiedzy i zachowania pamięci o Urszuli Dembińskiej, będzie też hołdem od dawna jej należnym.