Początki i rozwój miasta Szczekociny do końca XV w.

Autor: dr Jacek Laberschek (Kraków)

Los nie oszczędził nowego właściciela Szczekocin, Wojciecha. Tragiczna w skutkach okazała się wyprawa króla Jana Olbrachta do Mołdawii w 1497 r., w czasie której zaginął i nigdy już do Polski nie wrócił. W 1502 r. Katarzyna Szczekocka, tytułując się wdową po Wojciechu, zawarła ugodę ze szwagrami Jakubem Szczekockim z Dębna i Michałem ze Sprowy, opiekunami jej córek Anny i Elżbiety, w sprawie dóbr dziedzicznych. Katarzynie przypadło miasto Szczekociny z dworem i przedmieściem oraz dwiema sadzawkami: jedną położoną pod dworem i drugą koło młyna, oraz sołectwo w Grabcu i Bonowicach, a także bydło rogate i nierogacizna, natomiast Jaku­bowi i Michałowi jako opiekunom tychże córek dobra po ojcu, tj. ośmiu wymienionych imiennie mieszczan w Szczekocinach i wieś królewska w tenucie Małoszyce. Dochód z browaru miejskiego, czyli tzw. browarne, przypadł obu stronom po połowie, natomiast barcie w lasach szczekocińskich przypadły w dwóch częściach Katarzynie, a w jednej opiekunom i wspomnianym córkom. Przed 1524 w nie znanych bliżej okolicznościach doszło do przejęcia Szczekocin przez Erazma Szczepanowskiego ze Szczepanowa. Nowy dziedzic Szczekocin poświadczony jest w latach 1524-1526. Odtąd Szczekociny należały do rodziny Szczepanowskich.

W 1506 r. Katarzyna, wdowa po Wojciechu ze Szczekocin, przedłożyła przed sądem ziemskim krakowskim na rokach w Lelowie szereg dokumentów wystawionych przez monarchów, jak i dziedziców Szczekocin dla dóbr szczekocińskich należących do jej dzieci. Największą wagę i znaczenie spośród tych dyplomów miał oczywiście najwcześniejszy, wystawiony w 1355 r. przez króla Kazimierza Wielkiego, zawierający zezwolenie na założenie miasta Szczekociny na prawie niemieckim.